Anderhalvemeterschaak

Is bordschaken mogelijk op anderhalve meter aftstand? Het eenvoudige antwoord is nee. Een column van Herman van Engen.

Graag wil ik voor u wat andere mogelijkheden verkennen. Schaken is niet bepaald een hygiënische sport! Die conclusie moest ik trekken na Wijk aan Zee 2019, toen volgens zeggen 10 procent van de deelnemers aan de tienkampen ziek was. Ook in 2018 waren er in Wijk aan Zee veel slachtoffers van de griepgolf. 10 procent betekent dat gemiddeld in elke groep een zieke deelnemer was, in sommige groepen dus ook meer dan een. Wijk aan Zee is terecht trots op zijn grote aantal amateurdeelnemers, maar gevolg is dat je met 500 man dicht op elkaar in een grote zaal zit. Daar komen dan nog de bezoekers bij, het publiek voor de grootmeesters.

Mijn vriendin was zo vriendelijk mij erop te wijzen dat schaken een sport is voor oude, vieze mannen. Ze zitten aan dezelfde stukken, hoesten en proesten elkaar in het gezicht, geen wonder dat ze massaal ziek worden! Dat was nog in het tijdperk van de griep, nu moeten we ons wapenen tegen Corona.

Wat worden de nieuwe regels voor het Coronaschaak? Een eerste regel kan zijn dat je van elkaars stukken moet afblijven. Wil je toch een stuk van de tegenstander slaan, dan moet je hem of haar vragen het stuk van het bord te verwijderen, waarna je zelf je eigen zet kunt uitvoeren.

Een andere regel kan zijn, dat je alleen achter je bord mag zitten als je aan zet bent. Grootmeesters kunnen dan nog een blik werpen op een demonstratiebord, tegenwoordig een scherm. Een andere oplossing is om op twee borden te spelen, waarbij elke speler op zijn eigen bord speelt.

In de Verenigde Staten moet je bij een schaaktoernooi je eigen spel meenemen. Ik begreep dat nooit, omdat je dan toch het dubbele aantal spellen hebt. Maar in deze Coronatijd wordt dit zinvol. Blinde schakers spelen ook altijd met hun eigen spel, en wellicht kunnen we spelregels overnemen vanuit die situatie. Je moet elkaar meedelen welke zet je gedaan hebt. Er ontstaat wel een probleem als door een communicatieprobleem de verkeerde zet is uitgevoerd. De notatie wordt nog belangrijker dan nu, ik adviseer u om de lange notatie weer op te pakken.

Je zult waarschijnlijk twee klokken nodig hebben, wat een bron van valsspelen kan zijn. Technisch is het ongetwijfeld mogelijk met een app op je telefoon een schaakklok op afstand te construeren, net als bij het online-schaak.

Mijn conclusie is dat anderhalvemeterschaak heel veel ruimte vraagt. In ons clublokaal hebben we die ruimte wel, maar een schaaktoernooi organiseren als HSG Open lijkt onbegonnen werk. Het enige dat ik kan bedenken is een online-toernooi.

Nu het erop lijkt dat we het hoogtepunt (dieptepunt) van de Coronacrisis aan het bereiken zijn, hoor je allerlei ideeën over het leven na of met Corona. Zal het leven ooit nog hetzelfde worden? Omdat er voorlopig geen vaccin beschikbaar is moeten we wellicht nog 1 à 2 jaar met beperkende maatregelen omgaan. Bijeenkomsten met groepen mensen zijn verboden en als je toch bij elkaar komt geldt de regel van anderhalve meter afstand. In dat scenario kunnen vele verenigingen, waaronder de schaakclubs, hun deuren (tijdelijk) sluiten. Het worden hooguit ijsclubs (Elfstedenvereniging!) die tegen beter weten in hopen op een strenge winter.

Herman van Engen

Naschrift.

Het bestuur van de Stichting Hilversum Schaakt heeft nog geen besluit genomen over het al dan niet doorgaan van het HSG Open van 19-21 juni 2020. Uiterlijk 21 april zal het kabinet bekendmaken of en hoe de maatregelen tegen de verspreiding van het virus zullen worden voortgezet. Op grond van de actuele situatie zal het SHS-bestuur als organisator van het HSG Open en omlijstende activiteiten zoals het HSG Jeugdtoernooi, Kroegtoernooi,  Filmtheatervoorstelling en clinic voor basisscholen zich opnieuw over de situatie buigen.

In geval van afgelasting van het HSG Open gaan de gedachten uit naar een online schaakevenement in hetzelfde weekend.

De afwachtende houding, mede mogelijk gemaakt door de soepele opstelling van locatiesponsor hotel Lapershoek,  is ingegeven door de enige zekerheid van dit moment: over twee weken weten we meer dan nu, over vier weken meer dan over twee weken, etc.

Wim van der Wijk