De geheime agenda van Giri (4)

De World Cup (10 september-5 oktober) staat voor de deur,  dat betekent dat over enkele weken weer meer duidelijk is over de samenstelling van het Kandidatentoernooi van voorjaar 2016, het toernooi  dat de nieuwe uitdager van Carlsen zal aanwijzen.

De World Cup is makkelijk te volgen, hiervoor is de hulp van een zelfbenoemde guru of andere deskundigen niet nodig. Welke twee spelers zich via de World Cup voor het  Kandidatentoernooi plaatsen, dat wijst zich immers vanzelf: de twee  finalisten.

De strijd om de ratingtickets, waarop de serie De geheime agenda van Giri focust, is veel complexer.

De schaakgemeenschap staan inmiddels – voor zover bekend –  drie bronnen ter beschikking om hierin meer inzicht te krijgen:

• De geheime agenda van Giri, het blog op de website van HSG.
• Het blog op de website Chess by the Numbers van de Amerikaan Tai Pruce-Zimmerman.
• Het compacte statistische overzicht van de Duitser Martin Bennedik.

De drie bronnen zijn het roerend eens over de verdeling van de twee ratingtickets: het  eerste plaatsbewijs  gaat naar Topalov, het  tweede naar Giri. Topalov is veilig,  voor Giri zitten er naar Khanty-Mansiysk nog wel enkele hobbels en bobbels  in de weg, maar geen grote valkuilen.

De benadering van Bennedik is bijzonder, waarheidsvinding via een statistisch hoogstandje. Deze methode voorspelt de winnaar(s) door de ratings te extrapoleren tot het einde
van het jaar,  ervan uitgaande  dat er niet meer wordt gespeeld in  de maanden die nog open staan.

In een oogopslag zie je twee vetgedrukte namen die een ticket gaan bemachtigen. Er is wel een nadeel:

WAT HEB JE JE AAN EEN PROGNOSE DIE GEBASEERD IS OP NIET MEER SPELEN TERWIJL JE
WEET DAT ZE NOG WEL ZULLEN  SPELEN?

De methode van Bennedik  ondervangt dit probleem, doordat het systeem zichzelf  zal corrigeren. Raadpleging van deze site maandelijks volstaat, voor wie daar genoeg aan heeft. Een sterk staaltje van innovatieve scorebordjournalistiek.

Beide andere blogs zijn meer tekstgedreven, met cijfers ter ondersteuning, een meer klassieke benadering.

Droom

De World Cup is een prachtig  toernooi, omdat de opzet de droom levend houdt dat iedereen wereldkampioen kan worden. In elke uithoek van de wereld  kan een schaker zich voor de World Cup kwalificeren, en zich daarna  verder omhoog werken richting het uitdagerschap. Dat geldt ook voor de gewone clubschaker: HSG-lid  Jorgen Henseler bijvoorbeeld neemt  vaak deel aan het Europees kampioenschap individueel, dat tevens een kwalificatietoernooi voor de World Cup is. Aangezien aan het EK een heel leger 2600+ grootmeesters  deelneemt, zal het in de praktijk natuurlijk niet gebeuren dat hij zich kwalificeert, maar de mogelijkheid is er in theorie wel en dat is mooi.

Blootstelling

De World Cup biedt Giri ook kansen zich rechtstreeks voor het Kandidatentoernooi te plaatsen, maar de uitslagen hebben ook invloed op het ratingklassement.

Wat zijn de bedreigingen?

Het  grootste gevaar van blootstelling  aan een groot eloverlies loopt hij in  de eerste ronde, waarin hij – als nummer 4 geplaatst – het moet opnemen tegen de Ugandees Arthur SSegwanyi, een internationaal meester uit  Oost-Afrika, waarvandaan nog niet veel vertegenwoordigers op het  hoogste podium hebben gespeeld. Twee nederlagen betekenen voor Giri een flink ratingverlies. Hierdoor zou de strijd met Grischuk  weer spannend kunnen worden.  Volgens de wetten van prof. Elo is de kans dat een speler van plusminus 2350  twee keer van een 2800-grootheid wint, verwaarloosbaar. Dus daar gaan we niet vanuit.

Een dubbele nederlaag verderop in het toernooi betekent ook ratingverlies voor Giri, maar beduidend minder omdat de tegenstander dan een hoge elo heeft.

Giri mag voor de resterende twee  maanden twee keer tien elopunten  verliezen. Als Grischuk twee keer niet meer dan tien ratingpunten  wint,  blijft Giri in dat geval de Rus toch voor.

Wildcards

De kwalificatieregels voor de World Cup zijn in principe helder, maar er zijn ook aanwijsplekken, waarop wel iets valt af te dingen. De wildcards worden uitgedeeld door de president van de FIDE en The Organizer. Wie ‘de organisator’ is, is niet helemaal duidelijk. Ik vermoed AGON, de commerciële partner van de FIDE  voor de organisatie van de WK-cyclus. De organisator zou ook de lokale  toernooiorganisatie kunnen zijn.

Nemen we de nominaties eens onder de loep:

• PN betekent de keuze van FIDE-president Kirsan Ilyumzhinov.
• ON betekent de keuze van The Organizer.

PN:

• Kovalenko (Letland, 2702).
• Hou Yifan (China, 2671).
• Inarkiev (Rusland, 2661).
• Guseinov (Azerbeidzjan, 2624).
• Wiedenkeller (Luxemburg, 2453).

ON:

• Radjabov (Azerbeidzjan, 2738)
• Mamedov (Azerbeidzjan, 2651)
• Safarli (Azerbeidzjan, 2644)
• Durarbayli (Azerbeidzjan, 2621)

Wat meteen opvalt, is de oververtegenwoordiging van wildcards voor spelers uit Azerbeidzjan. Dit zal te maken hebben met het feit dat het toernooi daar wordt gehouden met steun van sponsors uit hetzelfde  land.

Is dat erg? Valt wel mee, lijkt me. Ik heb meer moeite met een vrijplaats voor het Kandidatentoernooi, zoals in een eerdere aflevering  al betoogd. Het gaat in de WC om 9 nominaties op 128 deelnemers, minder dan 10 procent dus. Bij het Kandidatentoernooi is het percentage hoger:  12,5. Dit percentage is feitelijk nog hoger omdat de verliezend WK-finalist (Anand) automatisch is geplaatst. Slechts zes spelers kunnen dus puur op grond van sportieve topprestaties tot het Kandidatentoernooi doordringen. Een nominatie verspert een speler de weg die de kwalificatie net niet heeft gehaald. Zo’n  wildcard past  niet in deze selecte  finalegroep, ook niet vanuit sponsorbelangen.

Wat valt er te zeggen over de andere nominaties:

Kovalenko. Waarom hij en geen andere speler van ongeveer 2700? Wie  het weet, mag het zeggen.

Hou Yifan. Lijkt een logische keuze, ze vertoeft in between two world titles, zou je kunnen zeggen. Ze speelt later dit jaar een match tegen Mariya Muzychuk, die  voor de WC  is geplaatst, omdat zij eerder dit jaar het vrouwen-WK heeft gewonnen, een WK zonder Hou Yifan.

Inarkiev. Wellicht draagt info van Wikipedia bij aan een verklaring:

(…)

He switched to Russian chess federation in 2000, accepting Kirsan Ilyumzhinov offer to move in Elista with his family. Een vriendje/protegé  van de FIDE-president?

Wiedenkeller. Qua rating de meest opvallende nominatie. ‘Slechts’ IM, ‘slechts’ 2450.

Wikipedia biedt mogelijk weer uitkomst:

(…)

In 2014, Wiedenkeller won the inaugural European Small Nations Individual Championship (FIDE Zone 1.10 Championship) in Larnaca, Cyprus. This achievement earned him  one of the five FIDE president’s nominations for the Chess World Cup  2015.

De FIDE-president behoort natuurlijk niet zijn stempel op plaatsing voor de World Cup te drukken.  Hij bekleedt een verkiesbare functie, hoort  een neutrale, samenbindende voorzitter te zijn. En zeker niet iemand die persoonlijke cadeautjes uitdeelt waarmee hij de verdenking van belangenverstrengeling op zich  kan laden. Door een competitie van kleine landen zo’n groot gewicht toe te kennen, verzekert hij zich mogelijk van de stem van deze landen bij de volgende presidentsverkiezing van de wereldschaakbond.

De WK-cyclus scoort een ruime voldoende op het onderdeel transparantie,  nog aanwezige elementen van nepotisme komen  voor zuivering in aanmerking.

(Wordt vervolgd)

Wim van der Wijk