In december 2015 zijn twee kloeke boeken over Max Euwe verschenen, samen deel 2 van Max Euwe – verhalen en partijen, geschreven en uitgegeven in eigen beheer door Peter de Jong. In een van de boeken staat een foto, waarop volgens het onderschrift Bomli figureert. Bomli, toch niet ons erelid Peter Bomli? Herman van Engen ging op onderzoek uit.

Een telefoontje bracht uitkomst

In de twee boeken van ruim 700 pagina’s zijn praktisch alle partijen van Euwe verzameld, met daarbij toernooitabellen, soms met een korte toelichting en weinig bekende analyses. Een maand eerder had ik al deel 1 bemachtigd, op de boekenmarkt van het Max Euwecentrum in november. Daar verkocht de schrijver zijn eigen boeken. Ik heb me tevreden gesteld met de zwart-wit-uitgave van de boeken, oplage 100 stuks, er zijn zelfs ook nog boeken met kleurendruk in een nog kleinere oplage.

Fantastisch

Deel 1 bevat o.a. hoofdstukken over Euwe als clubspeler, Euwe tegen andere wereldkampioenen, als correspondentieschaker, in de Nederlandse kampioenschappen, en als simultaanspeler. Maar het bevat ook een hoofdstuk met als ik goed tel 38 kleine biografieën over tijdgenoten en een hoofdstuk over “Het Nederlandse schaakleven voor Euwe”. Kortom, voor wie geïnteresseerd is in Euwe en/of de Nederlandse schaakgeschiedenis een fantastisch drietal boeken.

Club van Menchik

Rondom de kerstdagen heb ik me al heel wat uren vermaakt met het speuren in de boeken naar nieuwe partijen en nieuwe feitjes. Interessant vind ik zeker ook de hoofdstukken met Overige partijen. Zo kom ik helemaal achterin deel 2B op bladzijde 711 een foto tegen met als onderschrift:

MENCHIK EN EUWE HILVERSUM 19.03.1934
DE TOESCHOUWERS V.L.N.R. BOMLI, VAN HARTEN, EGGINK EN GRAF

Euwe speelde met wit een radiopartij tegen Vera Menchik (geboren in 1906), de sterkste vrouwelijke schaker van voor de Tweede Wereldoorlog. Zij speelde ook mee met meestertoernooien. Euwe was één van de leden van de Menchikclub, (groot-)meesters die van Menchik hadden verloren. Euwe was zelfs een vooraanstaand lid, want naast een overwinning had hij twee keer verloren. Met deze radiopartij zette hij dit enigszins recht, want hij won. Daarna zouden ze nog een keer spelen met remise als resultaat.

Toeschouwer

Aan tafel als toeschouwer zien we ook Sonja Graf (geboren in 1914), na Vera Menchik de beste vrouwelijke schaker uit die tijd, op dat moment pas 20 jaar. De vrouwen speelden een match van 4 partijen bij Euwe thuis, die Menchik met 3-1 won.
Van Harten was penningmeester van de KNSB en lid van het comité, dat voor Euwe de match om het wereldkampioenschap in 1935 organiseerde. Eggink was Tijdschriftcommissaris, en reisde met Menchik een maand door het land als haar begeleider, met name bij simultaanseances. Maar wie is de man links, Bomli?
Het kan niet Peter Bomli zijn, in het HSG-jubileumboek Mat in de Mediastad door Johan Hut geportretteerd als een van het supertrio Peter Bomli, Ton Swart en Adri Plomp. Dit is de generatie van de bordenjongens van het Zonetoernooi Hilversum 1947. Peter is geboren in 1931, werd dus in 1934 drie jaar!

Journalist

Een telefoontje naar Peter bracht uitkomst; het is zijn oom! Oom Eli Bomli was journalist bij de VARA en in de oorlog zelfs bestuurslid. Volgens Peter had hij Einstein geïnterviewd. Op internet vond ik een geluidsfragment, waarin Eli Bomli hierover vertelt. Ik herken iets van de intonatie van Peter. Alleen begrijp ik eruit dat het interview niet doorging. Eli Bomli was actief bij schaakactiviteiten van het personeel van de VARA. Waarschijnlijk was hij contactman bij allerlei schaakactiviteiten van de VARA, zoals deze radiopartij. Euwe speelde in de  jaren dertig diverse schaakpartijen voor de radio, en ook de beroemde match Euwe-Keres begin 1940 werd door de VARA mogelijk gemaakt. Ook andere omroepen waren actief op schaakgebied, met als hoogtepunt natuurlijk het AVRO-toernooi uit 1938.

Herman van Engen