 door Herman van Engen
Het is mij gelukt om voor de tweede achtereenvolgende keer clubkampioen van HSG te worden. Voor degenen die zich afvragen hoe ik dat voor elkaar heb gekregen, enige toelichting.
Het eerste probleem is Kees Nagtegaal. Hij is al jaren de sterkste speler van onze club en lijkt nog steeds sterker te worden. Maar gelukkig voor ons troonpretendenten laat hij het bij de play-offs dikwijls afweten.
Kees was al twee keer clubkampioen in de jaren 1976-78. Daarna 6 keer in de periode 2002-2011 met onderbreking van mijzelf (2004-05) en Henk Weenink (2005-06). Dan wordt in 2011-12 Pascal Losekoot kampioen,
2012/13 Â C. Nagtegaal
2013/14 Â H. van Engen
2014/15 W. van der Wijk
2015/16 H. van Engen
Vorig jaar nam ik de titel over van Wim van der Wijk. Ik wist toen tegen Kees een verloren eindspel remise te maken, dit jaar was het veel erger. Ik had een soort wanhoopsoffer gepleegd na de mislukte opening met wit, daarna deed Kees een tiental zetten niets, dus pende ik maar eens een toren en Kees zag niet dat ik eindelijk iets dreigde! Ik won een toren, waarbij Kees nog geluk had met een kleine combinatie de kwaliteit terug te winnen, waarna een volkomen gelijke stelling ontstond: opnieuw remise. Kees had zich al pat laten zetten door Michael de Vos, dus als ik de overige vier partijen zou winnen, zou ik opnieuw kampioen zijn. En dat lukte wonderbaarlijk goed. Wat is mijn geheim? Als “nestor†kan ik het beste openheid van zaken geven, daarvan kunnen oplettende jongeren (en ouderen) wellicht iets leren.
- focus
- voorbereiding
- beter spelen dan de tegenstander
Het lijken en zijn wellicht open deuren, maar laat ik wat toelichting geven. Zodra het schema voor de play-offs bekend wordt gemaakt, weet je op welke datum je met welke kleur tegen welke tegenstander geacht wordt te spelen. Vorig jaar heb ik drie van de vijf partijen uitgesteld naar een reserve-ronde, dit jaar slechts één, alleen de partij tegen Wim uit de eerste ronde. Er zat nu een maand tussen de 4e en de 5e ronde, dan is het wel moeilijk de focus vast te houden.
Dat geldt natuurlijk voor iedereen, maar dit jaar was mijn tegenstander in de slotronde Michael, en voor mij stond er iets meer op het spel dan voor hem, maar ook tegenstanders halen wellicht extra energie uit het belang van een partij. Het idee is dat je uitgerust, toegerust, en energiek aan de start komt. Dat betekent dat je goed moet slapen, uitslapen wellicht, en de dag voor de ronde niet te intensief moet werken, eventueel de samenvattingen van je voorbereiding nog eens doornemen.
Pensionado
Op dit punt ben je als pensionado natuurlijk sterk in het voordeel ten opzichte van iemand die overdag het geluk heeft te mogen werken. Het kan ook helpen om op tijd naar de club te gaan, zelf je plek te zoeken, bord en stukken klaarzetten. Gebrek aan concentratie kan gemakkelijk optreden bij het begin van de partij, dat probeer je op deze manier te vermijden. Vanaf het begin van de partij, en dus in feite al eerder, weet je waar je mee bezig bent. Dat geeft zelfvertrouwen, en wellicht maakt het de tegenstander onzeker. Alles is erop gericht jezelf prettig te voelen.
Comfortzone
Voorbereiding is vooral openingsvoorbereiding. We kennen elkaar als schakers behoorlijk goed, en dus kun je voorspellen welke opening en welke variant op het bord komt. Daarbij heb je een keuze, vasthouden aan je eigen repertoire, of voor de gelegenheid iets anders kiezen. Vroeger koos ik voor het eerste, laat de tegenstander maar afwijken, dan begeeft hij zich op glad ijs, terwijl ik in de comfortzone zit. Onderdeel van de succesmethode is wel dat ik speciaal voor de gelegenheid iets voorbereid. Als die voorbereiding in het repertoire past, prima natuurlijk. Ik ga dus op zoek naar een in mijn ogen zwak punt in het repertoire van de tegenstander of althans naar een systeem waarbij ik mezelf prettig voel. En natuurlijk is het belang van verrassing niet te onderschatten. Vorig jaar moest ik in de laatste ronde van Wim winnen. In een poging om hem vanaf zet 1 te verrassen koos ik voor de Hollandse partij (1.d4 f5), en het werkte fantastisch: winst in 17 zetten!
Frans
Dit jaar had ik wit tegen Wim en wilde ik het Frans bestrijden. Ik had zelfs het eindspel van paard tegen slechte loper bestudeerd. Maar in de voorafgaande KNSB-ronde had Wim een enorm succes met de Moderne Opening (1..g6). Dus kon ik verwachten dat hij opnieuw hiervoor zou kiezen.
Beter spelen is al helemaal een open deur. Maar schaken is een moeilijk spel, en als je problemen ervaart is het goed je te realiseren dat je het alleen maar beter hoeft te doen dan je tegenstander. Dat betekent in de eerste plaats het maken van fouten overlaten aan de tegenstander en gebruik maken van de kansen die je krijgt. Een fout is ook het missen van een sterke zet, zowel van jezelf als van je tegenstander. Ik heb wel eens geconcludeerd dat niemand bij HSG rekent, dus zodra je dat enigszins beheerst, kun je enorm scoren. Wat ook helpt is een plan maken, ergens op spelen, zeker ook als verdediger.
Praktijk
Na al deze beschouwingen nu de praktijk. De gelukkige remise tegen Kees heb ik beschreven, maar hoe heb ik dan vier keer kunnen winnen?
Guido (wit) dekt op de 22e zet ten onrechte een pion (in plaats van kort te rokeren), en offert op de volgende zet een stuk.
Johan speelt met zwart zijn eigen opening slecht, en maakt op de 18e, 20e en 21e zet fouten.
Wim speelt inderdaad de Moderne Opening, maar niet echt goed. Ik krijg met een pionoffer een sterke aanval, maak op de 21e zet een fout, maar Wim beantwoordt dat met een fout.
In de laatste ronde speelt Michael met wit het Gesloten Siciliaans, wat in het verleden voor hem al een 0-6 score opleverde. Hij doet het nu iets beter, maar komt toch slechter te slaan en verliest de pion op f4. In de kritieke fase bega ik een onnauwkeurigheid, die hij niet opmerkt. In plaats van de pion terug te winnen doet hij een verliezende zet. Met een schijnoffer van de kwaliteit win ik een tweede pion en de partij.
Hieronder de uitgestelde partij tegen Wim, die beslissend was voor het kampioenschap. Omdat Kees in de laatste ronde vanuit een goede stelling verloor tegen Johan, was ik achteraf gezien na deze partij al kampioen.
Naschrift HC:
De roem van Herman snelt vooruit: tijdens het HSG Open stond een schare jeugdige fans rond zijn bord.
